Hossein Madadi (دکتر حسین مددی)
(as Advisor)
توسعه يك سامانه پشتيبان تصميم گيري مكاني براي ارزيابي كمي آثار محيط زيستي
بررسي آسيب پذيري به عنوان ابزاري مناسب مي تواند در افزايش عينيت نتايج ارزيابي آثار محيط زيستي نقش مهمي را ايفا نمايد. ارزيابي آثار محيط زيستي شبكه جاده اي به همراه تعيين ميزان آسيب پذيري اكولوژيكي منطقه، مي تواند امكان بروز بحران هاي ناشي از شبكه جاده اي را در اختيار مديران قرار دهد. با توجه به اينكه در ارزيابي آثار محيط زيستي جاده ها بيشتر اثرات به صورت محلي بررسي مي شوند در نظر گرفتن اثرات در مقياسي فراتر باعث نگاه چند مقياسي در ارزيابي اين سازه هاي خطي مي شود. ردپاي اكولوژيكي جاده به عنوان معياري براي تعيين اثر جاده در مقياس هاي بزرگتر مي تواند در ارزيابي آن نقش داشته باشد. در اين رساله سه مقوله آثار محيط زيستي جاده، آسيب پذيري ناشي از آن و ردپاي اكولوژيكي جاده مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. با توجه به اهميت آثار محيط زيستي جاده در مناطق كوهستاني، استان لرستان به دليل كوهستاني بودن، داشتن زيستگاه هاي مهم، حساسيت اكوسيستمي و وجود شبكه جاده اي پر ترافيك به عنوان مطالعه موردي انتخاب گرديد. مهمترين اثرات جاده ها در مناطق كوهستاني اثر بر كيفيت هوا و اثر بر تراز صوت است. روستاها در چنين مناطقي كه غالبا در حاشيه جاده ها قرار دارند مهمترين پذيرنده هاي اين اثرات مي باشند. علاوه بر اين، عبور جاده ها از مناطق طبيعي باعث تغيير تعادل صوتي زيستگاه هاي نزديك به اين زيرساخت هاي خطي مي شود. در اين رساله براي كمي سازي اين اثرات و تعيين گستره مكاني آنها از روش مدل سازي استفاده شده است. بررسي كيفيت هواي محيط پيرامون جاده ها با استفاده از مدل CALPUFF براي گازهاي CO، NO2، PM10 و SO2 انجام گرفت. همچنين، مدل سازي صداي ترافيك براساس مدل CRTN صورت پذيرفت. براي تلفيق اين اثرات و دستيابي به اثر تجمعي جاده از روش ارزيابي اثر مكاني استفاده گرديد. براي ارزيابي آسيب پذيري منطقه، مؤلفه هاي حساسيت، ظرفيت سازگاري و در معرض قرار گيري ارزيابي و كمّي شد. فشار ناشي از شبكه جاده اي در بستر سيماي سرزمين با استفاده از شاخص هاي خردشدگي زيستگاه، فاصله از سكونتگاه ها، صداي ترافيك جاده و بُعد چين خوردگي كمي شد. در بررس حساسيت منطقه نيز از شاخص هاي ميزان فرسايش پذيري و شرايط توپوگرافي استفاده گرديد. همچنين، ظرفيت سازگاري با استفاده از شاخص ميزان ارتباط بين لكه هاي زيستگاهي و درجه غالبيت بدست آمد. به منظور بررسي ميزان ردپاي اكولوژيكي شبكه جاده اي از تلفيق ردپاي فيزيكي و ردپاي انرژي جاده استفاده شد. در نهايت، سنتز نتايج حاصل از ارزيابي اثر جاده، آسيب پذيريي و ردپاي اكولوژيكي براي شبكه جاده اي مورد تحليل و بررسي قرار گرفت. استفاده از داده هاي كمّي –مكاني منجر به شكل گيري يك سامانه پشتيبان تصميم گيري مكاني در قالب افزونه اي در نرم افزار QGIS گرديد.
Development of a Spatial Decision Support System (SDSS) for Quantitative
In Environmental impact assessment process, Vulnerability assessment can play as a suitable tool for increases the objectivity of results. Vulnerability assessment along with environmental impact assessment of road network can awareness decision makers about the possible ecological crisis due to road network. Considering the environmental effects of roads beyond the local scale caused the environmental impact assessment of these linear structures acts in multi-scale assessment. Road ecological footprint as a road impact index makes it used for assessment in macro scale. In this thesis, environmental impact assessment along vulnerability assessment and ecological footprint used for analysis of road network. Due to the importance of environmental effects of roads in mountainous areas, road network of Lorestan province was selected for environmental analysis. Roads in mountainous areas are the most important factor in air quality pollution and noise turbulence. In mountainous areas, the main receptors of these impacts are residents of the villages. Additionally, crossing roads from natural areas causes changes in the sound balance of habitats close to these linear infrastructures. In this dissertation, a modeling method has been used to quantify the air quality and noise quality due to road network. The CALPUFF model used for the determine of CO2, NO2, PM10 and SO2 exposure gases from road traffic. Noise propagation due to road traffic simulated based on CRTN model. Road network air pollution and noise pollution impacts was aggregated with Spatial Impact Assessment Methodology (SIAM). Three component vulnerability include exposure, sensitivity and adaptive capacity used for vulnerability assessment of road network. Infrastructure Fragmentation Index (IFI), Residential neighborhood index, road noise and fractal dimension used for quantify of exposure component of vulnerability. Erosion and topographic position indices were used in assessing the sensitivity. Adaptive capacity was quantified based on the Connectivity index and Dominance degree. In order to determine the road ecological footprint, road physical footprint and road energy footprint was aggregated. Finally, the synthesis of the results of the road impact assessment, vulnerability assessment and road ecological footprint was analyzed. The use of spatial and quantitative data based these methodology, led to make a Spatial Decision Support System (SDSS) as a plugin in QGIS Software.
